zaterdag 7 september / Dubrovnik
De Kroatische onafhankelijkheidsoorlog is al bijna twee decennia voorbij. Begonnen in 1991, met het uitroepen van de onafhankelijkheid van Slovenië en Kroatië, formeel beëindigd met het verdrag van Dayton in 1995. De uitbraak van deze oorlog, het begin van het uiteenvallen van het voormalige Joegoslavië, vormde toch een schok toen: Europa, Joegoslavië, dat was relatief dichtbij… Wanneer ik vertel dat ik naar Kroatië ga, is bij sommigen, zelfs hier, nog steeds de eerste associatie: oorlog. Ik word gewaarschuwd voor het aansnijden van gevoelige gesprekken in cafés, de politie, bestelbusjes waaruit gemaskerde mannen komen.
Als je, zoals ik nu, in Dalmatië rondreist, langs de kust, waar het toerisme, dat natuurlijke instortte tijdens de oorlog, weer is opgebloeid, deels in steden die op de Werelderfgoedlijst van Unesco staan (Trogir, Dubrovnik), dan zie je nauwelijks meer iets van die oorlog. Dubrovnik werd in 1991 door het Joegoslavische leger belegerd en gebombardeerd; het beleg duurde zeven maanden en er werd veel verwoest. Alle Adriatische havens werden bezet door het JNA. In oost-Slavonië werd in dezelfde periode, oktober 1991, Vukovar dag en nacht gebombardeerd totdat er nauwelijks een huis meer overeind stond. Maar Dubrovnik trok internationale aandacht, cynisch genoeg doordat de buitenlandse media vooral aandacht hadden voor de vernietiging van monumentale gebouwen. Na de oorlog werd de schade hersteld, volgens Unesco-richtlijnen, en het meeste is weer als in originele staat. Maar de daken van de herstelde huizen zijn van een lichter rood.
In de haven, waar mijn hotel zich bevindt en waar ik op deze zaterdagochtend ontbijt op het terras van een restaurant aan de Nikola Tesla straat (ook een Kroaat van origine) bevinden zich in het plantsoen aan de havenkant een schip en een pantservoertuig, als oorlogsmonumenten.
Een gedenkplaat bij de Vlaho vermeldt:
The first battleship of the Croatian navy-task force of armed ships Dubrovnik, the symbol and pride of resistance against Serbo-Montenegrian aggression on our town. / Croatian navy volunteers.
Het scheepje imponeert niet.
Ik neem ditmaal de bus naar de oude stad. Het klooster blijkt gesloten maar het vermag mij niet te ontstemmen. Ik wandel wat rond, in de stad, in het haventje en besluit een tochtje te maken naar Lokrum, een eilandje op een paar honderd meter afstand van Dubrovnik. Het is een natuurreservaat. Het is er rustig, bos, schaduw, pauwen wandelen vrij rond. Een oud vervallen klooster. Rotskust.
’s Avonds eet ik in een restaurant in de haven. Laatste avond in Dubrovnik. Komen we hier ooit nog terug? Misschien is de wereld daarvoor te groot.
