De Brit opperde voortdurend nieuwe bezwaren en zag er niets in, maar de twee José’s waren enthousiast en optimistisch geweest. Voorkomen was nu dat de grondwaterreserves uitgeput zouden raken, wat onherroepelijk geleid zou hebben tot instorting van de landbouwsector. Hij had gevraagd naar hun oordeel over zijn presentatie. Ja, het was een heel goed filmpje geweest. Maar de schema’s, de modellen, die waren wat saai geweest. Zo keek men hier niet – althans niet op een congres waar het toch vooral draaide om het leggen van contacten, in een stimulerende, ongedwongen sfeer. Maar ze waren wel geïnteresseerd, ze wilden wel afspraken maken.

Hij keek op zijn telefoon; het bereik leek hier beperkt. Nieuwe berichten waren er niet en na enige aarzeling schakelde hij het toestel uit. Hij stond op. Het Alcazaba wachtte.

De zon begon nu echt te branden op zijn huid. De rust en stilte hier waren verbazingwekkend. Hij neuriede zacht een flard muziek van de vorige avond. Een iets fraaier straatje nu, waarvan sommige gevels bekleed waren met keramische tegels, in Moorse stijl, de huizen voorzien van goed geverfde kozijnen, de ramen beschermd achter traliewerk. Achter hem kwam een auto aanrijden; hij stapte iets opzij. Even verderop bevond zich een groter plein, waar enkele bussen geparkeerd stonden; een groep toeristen verzamelde zich bij een toegangshek; daar begon een hellende weg naar boven.

Hij hees zijn schoudertas op zijn andere schouder en begon langzaam in de hitte naar boven te lopen. Links, beneden, lag de oude stad: blokvormige huizen met platte daken, dakterrassen,- een kleurenmozaïek van wit, oker, rood. Vlak onder hem tekende zich een hemelsblauw geschilderd pand af in de chaos; achter de huizen zag hij de haven en het glinsterende oppervlak van de zee.

Op het hoogste punt voor hem maakte het pad een bocht naar rechts en draaide om de heuveltop heen; achter de bocht, in de verte, lagen de geërodeerde, kale hellingen van de Sierra de Gador. Boven aangekomen, bleef hij even staan en keek naar het uitzicht; maar al snel draaide hij zich om en volgde het pad verder, de kromming rond de heuveltop, het laatste stijgende deel tot de toegangspoort.

*

Fel zonlicht viel over het plein, een grote driehoek, grof geplaveid, met diepe, brede voegen tussen de ruw uitgehakte stenen; het was geheel verlaten. Hij keek om zich heen. Rechts, aan de westelijke zijde van het plein, kwamen de restanten van de citadelmuren samen in een hoekpunt waar zich een lage toren bevond, een halve cilinder, het verticale, platte vlak naar het plein gekeerd, met daarin op beide verdiepingen twee segmentpoorten, de onderste poort voorzien van een openstaand, metalen hek.

De oude muur aan de linkerzijde van de toren, nog voorzien van enkele kantelen, brokkelde al na een paar meters af; het ontbrekende deel was vervangen door een nieuw, laag muurtje dat doorgetrokken was langs de gehele voorzijde van het plein. Aan de andere kant van de toren vormde de oude muur de verbinding naar een tweede toren;  een stenen trap leidde hier langs de muur omhoog. En daar was dan toch beweging te zien, menselijk leven: op de trap klommen een man en een vrouw omhoog; hij keek hoe ze de treden beklommen, langzaam, hand in hand, hun ogen gericht op de  treden aan hun voeten. Boven aangekomen, bleven ze staan en lieten hun blik over de omgeving achter de toren dwalen.

Hij kneep zijn ogen tot spleetjes. Achter het lage muurtje aan de zijde van het plein tegenover hem, waren nog juist de daken van de hoogste huizen zichtbaar en daarachter lag de Alboránzee, glanzend en schitterend en vlak als een metalen plaat in de felle zon.

Links, bij een tweede hoek van het plein, zag hij een rechthoekig bassin, omgeven met struiken en enkele kleine bomen. Langs de gehele zijde van de driehoek liep daar, achter de vijver, een hoge stenen muur, waarin twee hoefijzerpoorten toegang gaven tot het deel van de citadel waar zich de tuinen moesten bevinden. Hij liep naar het bassin en dompelde zijn handen in het water. Het was helder en koel.

De hoefijzervorm van de poort deed hem denken aan het sleutelgat van een ouderwets slot. Enkele treden omhoog, schemerduister, een tweede poort, een derde  en opeens was het alsof er ook een sleutel was omgedraaid, alsof er een deur geopend was: hier, achter de poort, leek het minder stoffig en minder heet. Schaduwen vielen over het pad; hij hoorde het ruisen van water, zacht, fluisterend. Het pad, dat achter de poort begon, daalde in een flauwe helling naar een terras. Het was afgeschermd door oleanderstruiken, een zuiver geschoren haag; in het centrum van het terras produceerde een fonteintje in een kom een zacht klaterende waterstraal; het water stroomde continu over de rand van de kom en viel in een stervormig bassin. Toen hij dichterbij kwam en vooroverboog, zag hij er twee goudvissen zwemmen. Het terras rond de fontein, waar vier paden uit vier windrichtingen op uitkwamen, was ingelegd met een regelmatig mozaïek in de vorm van een achtpuntige ster, waarbinnen geometrische motieven, in rood en zacht geel, een vlechtwerk vormden in een aantrekkelijke, eenvoudige symmetrie .

Aan de andere zijde van het terras leidde een betegeld pad in etappes naar beneden. In het midden van het pad stroomde water in een smalle goot. Het was hier stil. Zacht klonk het ruisen van het water. Trapjes. Lage, bakstenen muurtjes, hier en daar voorzien van houten of stenen zitplaatsen. Nieuwe paden. Opeens rook hij de zoete geuren van bloemen en kruiden. Rondom de tuin liep een lage muur, op diverse plekken beschadigd, met afbladderend pleisterwerk, soms opgetrokken uit baksteen, soms uit ruwe brokken natuursteen, voorzien van gerestaureerde kantelen, nieuw gepleisterd in zacht roze.

Een andere binnenplaats, opnieuw een fontein, nu op een vaasvormige voet, in  een octogonaal bassin, dat zelf ook weer omringd was door een goot, symmetrisch rond de achthoek. Hier stroomde geen water en het oppervlak was stil, onbeweeglijk, af en toe rimpelend door nauwelijks waarneembare luchtstroompjes, uitnodigend tot overpeinzing en reflectie. Groen was het water. Cipressen, cactussen, eucalyptusbomen, oleanders… En opnieuw een terras, een fontein, een kom in een rond bassin, afgezet met kleine keien.

Hij wandelde over de paden, in de stilte, in het zachte, groenige licht, als onder een sluier; hier en daar flitsten bundels zonnestralen door het groen boven hem en verlichtten een terras, een bassin, een mozaïek op de bodem onder het heldere water.

Op enkele plaatsen werd de paradijselijke beslotenheid van de tuin opgeheven en de wandelaar een wijds panorama op de omgeving van het fort geboden: een eenzame palmboom op de stoffige, grijze citadelhelling, het laag liggende centrum van de oude stad, de wirwar van straatjes, huizen met platte daken in allerlei hoogten; en in de verte, daarachter, de haven.

Hij genoot van de verstilde tuin, terwijl hij, om zich heenkijkend, verder wandelde. Even later kwam hij toch weer op een beschutte plek, waar eucalyptusbomen groeiden rond een cirkelvormige binnenplaats met een fontein. Een oude man met een wandelstok, geheel in het zwart gekleed, verdween in een zijpad, traag schuifelend. Hij volgde de man met zijn ogen tot hij uit het zicht verdwenen was. Zijn aandacht werd getrokken door beweging achter het struikgewas, iets schemerde tussen de takken, rood, zwart, licht bewegend,- een speels mozaïek van vlekjes achter het overvloedige groen.

(…)

Al-Mariyat – spiegel van de zee. Maar hier was de zee niet in zicht. Smalle stegen, overspannen met waslijnen waaraan kleurig wasgoed onbeweeglijk hing te drogen in de windstille ochtend, kabels met plantenpotten en bloeiende, uitbundige bloemtrossen, leken min of meer in de juiste richting te leiden. De reisgids vermeldde met nadruk: ’s avonds niet alleen wandelen in de wijk rond het Alcazaba. Hij stopte de gids weer in de schoudertas. Bij daglicht, in de felle ochtendzon, zag de omgeving er vreedzaam uit. Een enkele voetganger, een oude man op een scooter – het was hier rustig en tamelijk stil.

De laatste steeg liep uit op een dwarsstraatje, waar het dichte netwerk van stegen bleek te eindigen. Enkele oude auto’s stonden slordig geparkeerd op een met droge aarde en onkruid bedekt stuk grond, aan de achterzijde begrensd door een bouwvallige, betonnen muur; daarachter rees een steile aarden helling op; links leidde een stenen trap tussen de laatste rij huizen omhoog, maar bovenaan was de trap afgesloten met een hek. Hij liep de andere kant op, langs enkele lage, witte huisjes, tot hij een opnieuw een doorgang zag, een klein erf; maar daarachter weer de hoog oprijzende helling, een muur – een ingang naar het Alcazaba was hier niet. Hij liep verder. Het straatje was smal, de huizen rechts verbonden door aangrenzende muren voorzien van afbladderend pleisterwerk; enkele kleine auto’s hier en daar, dicht tegen de huizen geparkeerd.

Even later eindigde de rij huizen links. Een braakliggend terrein, de dorre grond bezaaid met afval en onkruid, grensde direct aan de steile helling naar het fort. Hij liep enkele meters door het onkruid en ging zitten op een gebroken, betonnen plaat, rustend op een fundering van bakstenen, en keek om zich heen. Een met onkruid begroeide stapel bakstenen, verspreid wat cactussen, een enkele palmboom – er was niemand te zien.

Hij legde de schoudertas naast zich neer op het hete beton. Een kat schoot voor hem langs, door het onkruid en verdween achter de stapel bakstenen. Misschien had hij zich toch moeten aansluiten bij een van de excursies. Had hij zich voldoende ingespannen? Als de grote uitruil van visitekaartjes zou leiden tot intensieve contacten, waren er interessante mogelijkheden voor het bedrijf; en als zijn inspanningen en zijn verslag ook gewaardeerd werden, eveneens voor hemzelf. Misschien… De toekomst lag open.  Maar deze dag was een bonus. Hij had zich kunnen aansluiten bij de excursie naar Los Millaros, de overblijfselen van een nederzetting uit de kopertijd, of naar het natuurpark Cabo de Gata, waar het landschap van duinen en vulkanische klippen, kleine inhammen en vissersdorpjes een status had gekregen als beschermd kustgebied. Maar hij was hier niet voor de natuur en ook niet voor een verleden dat geen enkele relatie meer had met de glanzende visioenen van innovatieve, technische en landbouwkundige ontwikkeling waaraan hij zich dromend overgaf. El Milagro de Almeria…

(…)

Hij luisterde. Zacht klaterde water in het bassin voor hen. Er was geen mens te zien. Hij werd zich weer de stilte bewust, de rust die hier heerste. Misschien doelde ze op het gefluit van een vogel in het struikgewas, ergens achter hen. Ze liep verder en hij liep achter haar aan.

Even later vroeg ze: ‘Ruik je dat?’ En toen hij vertelde niets bijzonders te ruiken, trok ze hem aan zijn arm mee naar een uithoek van de binnenplaats en zei dat het die speciale geur van bloemen, van kruiden was; en toen hij bij naast de planten op het terras stond, rook hij het inderdaad, opnieuw: een zoete geur, een golf van milde prikkeling, de herinnering oproepend aan iets anders – iets dat te maken had met háár, zijn verleden,- het bleef onder de oppervlakte, niet op te roepen, niet te bepalen en bijna dadelijk weer verdwenen.

Ze stonden op de zuidelijke toren aan de westkant van de citadel. Beneden hen lag Almeria, de oude stad, de huizenblokken, met de blokvormige woningen in pastelkleuren, aan de westzijde de haven en daarachter glinsterde de zee. Het waaide hier flink. De tuinen lagen achter hen, verscholen achter de binnenmuren van de citadel. Hun handen op de balustrade, vlak naast elkaar, keken ze uit over het landschap. Daar, rechts van hen, in het westen, lagen de grijze, geërodeerde hellingen van de Sierra de Gador. Maar haar blik was zuidelijk gericht, op de zee, – een dromerige, wat melancholieke blik op de horizon, scheen hem toe. Hij vroeg zich af, waar ze woonde, maar zei niets. Misschien in een van de blokken daar beneden, misschien lag ze soms in de zon, op een van die dakterrassen; misschien liep ze soms door een van die straatjes, op weg naar een markt om avocado’s te kopen, fruit of verse vis.

‘Ben je dáár al geweest, ingeniero?’

Hij keek naar de haven, de hijskranen, een veerboot aan de kade, maar ze tikte even op zijn arm en wees.

‘Dáár…’

‘Wat is daar?’

‘El cable Inglès…’

‘Goed.’

Hij begreep niet wat ze bedoelde.

‘Goed. Misschien heb je ook tijd om?…’

Hij zweeg. Ze keek hem onderzoekend aan.

‘Om wát?’

‘Om daar beneden…’

Hij wees, een zwaaiend armgebaar, vaag, richting stad, kust, baai.

‘Wandelen… iets eten… iets drinken…’

Het plan was een novelle. Het schrijven van een roman kost tijd. Ter afwisseling even iets ernaast. Een uitstapje. Maar de novelle groeide zelf uit tot een roman.

Synopsis. Gonda de Graaf is een journaliste, Rombert van Loon is een wetenschapper. Ze gaat hem interviewen.

Enkele fragmenten.

(2)

Achter zijn spiegelbeeld in het grote, glanzende raam naast de ingang doemden opeens de gezichten van twee bejaarde vrouwen op; ze staarden hem aan als vissen in een aquarium. Hij liet zijn blik zoekend verder gaan door de serre, die zich over de volle breedte van het café uitstrekte. Links, in de hoek van de serre, zag hij een jonge vrouw; in een fauteuil, onder een hoge, palmachtige plant, een lippenstift in de ene hand, een spiegeltje in de andere. Op het tafeltje voor haar lag een laptop, met opstaand beeldscherm. Een handtas stond naast haar stoel op de grond; ernaast lagen een zakelijk ogend, leren koffertje en een cognackleurige laptoptas.
Ze had hem ook gezien: over het spiegeltje heen, keek ze hem aan. Hij deed een stap opzij, opende de deur en ging het café binnen. In  het halletje achter de voordeur trok hij zijn stropdas recht, wierp een blik op zijn schoenen en schoof het gordijn opzij dat toegang verschafte tot het inwendige van het café. Achter de bar, tegenover hem, enkele meters dieper in het café, tuurde een ober op een monitor. Een serveerster stond naast hem en keek over zijn schouder mee. In de serre, links naast hem, waren de twee vrouwen in gesprek; de jonge vrouw in de hoek stond op; verder was er niemand.
Hij liep naar haar toe; achter zijn rug keken de twee vrouwen toe. Met uitgestoken hand deed ze een stap in zijn richting. Een asymmetrisch lachje speelde flauw rond haar mondhoeken.
‘Gonda de Graaf.’
‘Rombert van Loon.’
Een koele, droge hand; lange, slanke vingers; een korte handdruk. Hij knikte en keek haar ernstig aan. Het scheve lachje ontplooide zich tot een volledige, symmetrische lach. Ze had een brede mond met glanzend witte tanden, een adelaarsneus en blauwe ogen, die hem aandachtig opnamen. Een bril met ovale glazen en een dun, zwart montuur versterkte het effect van een doordringende blik. Rode lippen verzachtten de scherpte van haar gezicht. Hij glimlachte. Enkele melodieuze tonen klonken; de journaliste keek om. Op de laptop verscheen een screensaver: een patroon van gekleurde bellen, die traag over het scherm zweefden.

***

(9)

Uitbundige, veelkleurige vegetatie bloeide in de ongemaaide wegbermen en langs de sloten, die beide zijden van de weg flankeerden. Aan de hemel dreven, verspreid in kleine plukken, cumuluswolkjes in het blauw; ze reden de zon tegemoet. Er was nauwelijks ander verkeer. Ze keek naar een roofvogel die, op een lantaarnpaal hoog boven de weg, zijn veren gladstreek. Ze wierp een snelle blik op Van Loon, die een zonnebril had opgediept uit het portiervak naast hem; een ouderwets exemplaar met grote, spiegelende glazen. Eén hand hield hij losjes aan het stuur, de ander hing nonchalant buiten het portierraam; ze hoorde hoe hij met zijn vingers op het portier trommelde. Zijn ogen kon ze niet zien, maar hij leek voortdurend recht voor zich te kijken, zijn blik gericht op de smalle weg.
‘Zag je die vogel?’
‘Wat?’
Gonda draaide zich half om en keek door het achterraam.
’Niets.’
Ze bleef even turen, wierp een blik op haar tas, die geopend op de achterbank stond, draaide zich weer om en keek voor zich. Rechts van de weg verscheen een tuincentrum: een aaneengesloten reeks identieke gebouwtjes met glazen voorgevels en glazen, piramidevormige daken; op het terrein ervoor grote sierpotten, plantenbakken, wapperende vlaggen; ernaast een paar kassen. Er was niemand te zien.
Rommelig ogende bebouwing doemde op: een distributiebedrijf, vrijstaande huizen, tuinen, schuren, kassen; in de verte zag ze een gehucht met een lage, stompe kerktoren. Van Loon liet het gehucht links liggen, draaide over een rotonde en reed verder in oostelijke richting. Ze keek naar de glastuinbouwbedrijven, de verwerkings- en distributiebedrijfjes die langzaam voorbij gleden. De bebouwing werd minder; nieuwe tuinen en velden. De stad lag achter hen; de zee bleef verscholen achter het duingebied aan de kust.
Gonda maakte een armgebaar.
‘Kijk, toch nog wat natuur, zo dicht bij de stad.’
‘Natuur…’
Ze wachtte, maar hij zweeg. Ze keek naar hem; zijn hoofd bewoog niet, zijn blik gericht op de weg.
‘Wát, natuur?’
‘Natuur… dat kan zoveel betekenen.’
‘Zoals?’
Van Loon haalde zijn schouders op.
‘Het is een vaag, abstract begrip dat voor iedereen iets anders betekent.’
‘Juist, ja.’
‘Het is maar een woord.’
‘Zeker. Het is maar een woord. Is dat hoe jij denkt?’
Van Loon glimlachte.
‘Dit is een totaal gecultiveerd landschap.’
‘Cultuur is toch ook maar een vaag, abstract begrip?’
Van Loon zei niets. De glimlach bleef. Gonda draaide zich om en pakte haar tas; ze zette de tas op haar knieën en begon erin te rommelen. Van Loon keek even opzij; ze sloot de tas, opende hem weer een paar centimeter en keek voor zich.

***

(13)

‘Stel me dan een vraag uit je boekje.’
‘Wie zegt dat daar vragen instaan?’
‘Jij. Niet? Wat staat er dan?’
‘O, van alles, aantekeningen.’
‘Pak het eens.’
‘Waarom?’
‘Toe nou.’
Ze haalde het notitieboekje uit de zak van haar jasje en begon te bladeren.
‘Stop!’
Ze keek op.
‘Wat staat daar? Lees eens voor.’
Gonda staarde naar de opengeslagen bladzijden.
‘Dit is niks.’
‘Lees voor!’
‘Oké, oké. Het is… Luister. Het… Dit dan. De zon en de zee springen bliksemend open…’
Ze hield op. Van Loon begon hard te lachen.
‘Wat is dat? Romantische poëzie?’
Hij probeerde het boekje te pakken, maar ze trok het snel weg.
‘Lach me niet uit. Ik heb gewoon wat associaties opgeschreven. In de brainstormfase. Dit is zomaar toevallig een bladzijde. Dit kan ik misschien ergens gebruiken. Om sfeer te scheppen. Dacht ik. Oké, dit slaat natuurlijk nergens op. Dus dit waarschijnlijk dit niet. Maar er staan ook serieuzere zaken.’
‘Natuurlijk. Lees nog eens wat voor.’
‘Nee.’
‘O.’
‘Later, misschien.’
‘Later?’
Ze stopte het boekje in de handtas en trok de ritssluiting dicht. Ze keek om zich heen.
‘Waarom is hier toch geen mens?’
Hij keek op zijn horloge.
‘Etenstijd voor de brave burgers, denk ik.’
Ze keek ook op haar horloge en trok de riem van de tas iets hoger op haar schouder.
‘Luister eens, Rombert. We hebben nu het een en ander besproken. Het is intussen bijna vijf uur. Toch zijn er nog heel wat zaken waarover ik iets zou willen vragen. De echte vragen.’
‘Die echte, harde vragen? Geen poëtische opwellingen?’
‘Ja. Echt serieuze vragen.’
Ze glimlachte.
‘Ik weet niet of je nog andere afspraken hebt? Anders kunnen we misschien ergens samen iets gaan eten? Heb je daar zin in? Misschien in… Maassluis? Delft? God, waar zijn we.’
Ze keek hem aan. Zijn blik dwaalde over het water.
‘Ja, iets eten…’
‘Gezellig toch?’
Hij knikte.
‘Ja, waarom niet? Maar niet in Delft. Daar kom ik voortdurend collega’s en studenten tegen.’
‘Nou, en? Dit gesprek is toch niet geheim?’
‘Absoluut niet. Maar een hapje eten, ja, dat zouden we wel kunnen doen. Laten we maar beginnen met verder te rijden.’

***

(20)

‘Ik was nieuwsgierig. Een nieuwsgierig kind. Ik wilde alles weten. Ik stelde voortdurend vragen. Waarom? Wie? Wat? Dat waren mijn stopwoordjes. Ik wilde weten wat er verborgen was. Onder de oppervlakte. In machines, apparaten. Ik demonteerde een radio, om te kijken wat er in het inwendige verborgen was. Ik wilde zelf zoiets maken. Ik bouwde een kristalontvanger met een germaniumdiode.’
‘We hadden een spel thuis, een vraag- en antwoordspel. Electro. Het was een kartonnen doos waarbij de bodem bestond uit een stuk karton voorzien van twee rijen perforaties waar zilverpapier in te zien was. Er was een batterij ingebouwd en er waren twee draden met puntige metalen pennen. Als je de juiste twee gaatjes bij elkaar zocht en aanraakte met de pennen, ging er een lichtje branden. En anders niet. Daarop kon je kaarten met vragen leggen, waarin zich op dezelfde plekken gaatjes bevonden. Vraag aanraken, juiste antwoord aanraken. Lichtje! Ik had meteen door dat het patroon van juiste koppels daarbij vast lag, en werd bepaald door het patroon op de bodem van de doos. Dat kon je ook gewoon onthouden. Toen sloopte ik de bodem en zag de zilverpapierstroken.’
‘Zo was ik.’
‘Anderen wilden dokter worden, of bloemist of rechter, maar ik wilde wetenschapper worden. Ik wilde alles weten, meer dan mijn vriendjes, meer dan de leraar, meer dan iedereen. In een vakantie zat ik stiekem achter mijn bureau en leerde Latijnse woordjes. Mijn vriendjes mochten dat niet weten.’
‘Ik zou alles verklaren, ik zou iedereen de juiste antwoorden leren. Ik zou alles begrijpen en dat aan iedereen uitleggen. Daarbij zou ik grote ontdekkingen doen.’

***

(25)

Hoe krijg ik hem aan de praat? Ik had twee invalshoeken. Maar ik ben eigenlijk nog op zoek naar de juiste… Ik weet niet precies… hoe… wat… De complexiteitinvalshoek verklaart niets. Ik wil hem begrijpen. Ik ben dichterbij gekomen. Ik ben op zoek naar de juiste woorden. De juiste benadering. Een soort instelling, van waaruit ik kan verklaren en begrijpen. Misschien bestaat er niet zo’n instelling, maar ik zoek verder. Want ik ben niet tevreden. Ik wil jou begrijpen, Rombert Van Loon. En dan zeg jij, ‘Wat is begrijpen?’ maar ik zal het weten zodra ik zover ben.

Ze stonden in de lift, naast elkaar; Van Loon leunde met zijn rug tegen de achterwand en keek omhoog naar de opflikkerende lichtjes die de verdiepingen aangaven. Gonda keek in de spiegel naast zich. Ze streek met haar wijsvingers over haar wenkbrauwen. Achter haar spiegelbeeld zag ze hem staan; hij zag er ontspannen uit, nonchalant leunend tegen de wand. Even sloot hij zijn ogen, toen draaide hij zijn hoofd en keek haar in de spiegel aan. Glimlachte. Ze wendde haar blik af.

Complexiteit… Mijn uitgangspunt is… interessant. Het verhaal klopt, maar de vraag is of het relevant is. Het is denk ik niet relevant. Dus ik laat het maar voor wat het is. Want ik wil het eenvoudig houden. Ik moet het loslaten. Het werkt niet. Het verklaart niets, het heeft niets met zijn problematiek te maken.

Ze liepen door de gang, sloegen de hoek om en kwamen bij de kamerdeur. Van Loon pakte de kaart uit de borstzak van zijn overhemd en haalde hem door de gleuf. Het deurslot klikte. Hij schakelde het licht aan, ging naar binnen; ze liep achter hem aan. Opeens bleef hij staan, ze botste tegen hem aan.
‘Wat is dit?’
Van Loon stond voor haar, in de deuropening van het halletje. Ze boog zich opzij en keek langs hem heen.

***